زندگی موقّت و حیات جاودان
أعوذُ بِاللَهِ مِنَ الشَّیطانِ الرَّجیم
بِـسْـمِ اللَهِ الـرَّحْمَـنِ الـرَّحـیم
الْحَمْدُ للَّهِ رَبِّ الْعالَمینَ و الصَّلَوةُ و السَّلامُ عَلَی سَیِّدِنا مُحَمَّدٍ و ءَالِهِ الطّاهِرینَ
و لَعْنَةُ اللَهِ عَلَی أعْدآئِهِمْ أجْمَعینَ مِنَ الآنَ إلَی قیامِ یَوْمِ الدّینِ
و لا حَوْلَ و لا قُوَّةَ إلاّ بِاللَهِ الْعَلیِّ الْعَظیم [23]
دنیا ظاهر حیات، و آخرت باطن آن است
قالَ اللهُ الحکیمُ فی کتابه الکَریم:
یَعْلَمُونَ ظَـٰهِرًا مِّنَ الْحَیَو'ةِ الدُّنْیَا وَ هُمْ عَنِ الاخِرَةِ هُمْ غَـٰفِلُونَ* أَوَلَمْ یَتَفَکَّرُوا فِی‌ٓ أَنفُسِهِم مَّا خَلَقَ اللَهُ السَّمَـٰوَ'تِ وَالارْضَ وَ مَا بَیْنَهُمَآ إِلَّا بِالْحَقِّ وَ أَجَلٍ مُّسَمًّی وَ إِنَّ کَثِیرًا مِّنَ النَّاسِ بِلِقَآی‌ءِ رَبِّهِمْ لَکَـٰفِرُونَ. [24]
در این دو آیۀ مبارکه می‌فرماید: این مردم فقط ظاهر حیات دنیا را می‌دانند و البتّه از آخرت غافلند. آیا با خود اندیشه نمی‌کنند که خدا آسمانها و زمین و تمام موجوداتی که در میان آنهاست نیافریده است مگر به حقّ و زمان مشخّص ؟ و همانا بسیاری از مردم به دیدار پروردگار خود کافرند.»
از اینکه در آیه اوّل ظاهر حیات دنیا در مقابل آخرت قرار داده
صفحه 50
شده می‌توان استفاده کرد که آخرت باطن دنیاست و حقیقت دنیاست. حیات دنیا ظاهری دارد و باطنی، و به قرینۀ تقابل هر کدام در مقابل هم بوده و قسیم یکدیگرند.
و همانطور که قبلاً عرض شد ممکن است عبارت وَفِی الاخِرَةِ عَذَابٌ شَدِیدٌ وَ مَغْفِرَةٌ مِّنَ اللَهِ وَ رِضْوَانٌ » را عطف بر لفظ لعب » گرفت، یعنی حیات دنیا در آخرت عذاب شدید و مغفرت و رضوان خداست. ظاهرش همان پنج مرتبۀ بازی و لهو و زینت و تفاخر و تکاثر در مال و اولاد است و باطنش که آخرت است عذاب شدید و غفران و رضای ربّ ودود است. و بنابراین، آیۀ مورد بحث تأیید معنای آیۀ سابقه را در سورۀ حدید می‌کند.
و شاهد بر این معنی آنکه عطف آیۀ بعد بر این آیه که می‌فرماید: أَوَلَمْ یَتَفَکَّرُوا فِی‌ٓ أَنفُسِهِم مَّا خَلَقَ اللَهُ السَّمَـٰوَ'تِ وَالارْضَ وَ مَا بَیْنَهُمَآ إِلَّا بِالْحَقِّ وَ أَجَلٍ مُّسَمًّی، افادۀ این معنا را می‌نماید. چون آفرینش آسمانها و زمین و آنچه میان آنهاست براساس حقّ و أجل و مدّت معلوم و معیّن، همان واقعیّت و حقیقت دنیاست که مردم غفلت دارند و به ظاهر دنیا اکتفا کرده و از لقای خدا و آخرت چشم پوشیده‌اند.
باری از این آیه و بسیاری از آیات دیگر قرآن مجید که با همین تعبیر بیان شده است می‌توان فهمید که آفرینش آسمانها و زمین و آنچه در آنهاست دارای اجل معیّن و مدّت مشخّص است که با رسیدن آن اجل و زمان دوران آنها سپری می‌گردد.
درباره این سایت